Dil ve Konuşma Güçlüğü

DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI

Dil ve konuşma bozuklukları, kişinin konuşulanları anlama(alıcı dil) ve kendini ifade etme becerilerinden(ifade edici dil) birinde ya da her ikisinde fizyolojik, nörolojik veya fizyolojik olmayan nedenlerden kaynaklı görülen sorunları ifade eder. Sözel iletişim sırasındaki düzensizlik ve aksaklıklar dili kullanma becerilerindeki yetersizlerden de kaynaklanabilmektedir.

Dil ve Konuşma Bozuklukları birbirinden farklı tanılardır. Birey konuşulanları anlamada, düşüncelerini sözel olarak ifade etmekte güçlük çekiyor ise bu dil bozukluğudur. Fakat birey çeşitli nedenlerle konuşma esnasında ses, hece, kelime ve cümleleri doğru telaffuz edemiyor ve akıcı bir konuşma sağlayamıyorsa, sesin şiddetini ayarlamada ve şekillenmesinde problem yaşıyor ise bu konuşma bozukluğudur.

Dil ve Konuşma Bozukluklarında Erken Tanının Önemi

Dil ve Konuşma Bozukluklarında erken tanı bireylerin sosyal iletişim becerilerini, akademik performanslarını ve duygusal gelişimlerini derinden etkilemektedir. Erken tanılanmış bireylerin sosyal yaşantılarının, akademik performanslarının ve duyusal gelişimlerinin geç tanılanmış bireylere göre daha olumlu etkilendiği bilinmektedir.

Konuşma Bozukluğunu Nasıl Fark Ederiz?

1. Birey konuşma esnasında güçlük çekiyorsa
2. Konuşma net bir biçimde anlaşılmıyorsa
3. Sesin şiddeti ayarlanamıyor ve kısık ses ile konuşuluyorsa
4. Sesin şekillenmesinde problem yaşanıyorsa
5. Uzun veya kısa cümle kurmada güçlük çekiliyorsa
6. Kelime haznesi sınırlandırılmış ise
7. Ses veya heceler yutarak konuşuluyorsa
8. Anlaşılamayacak ölçüde hızlı ve düzensiz konuşuluyorsa
9. Alternatif dil ile iletişim kurmaya çalışıyorsa konuşma bozukluğunu fark edebiliriz

DİL ve Konuşma Bozukluklarında Genel Kategoriler

Gecikmiş Dil ve Konuşma:

Bireyin dil gelişimi ve ifade edici dili yaşına göre beklenen sevide gelişim göstermiyorsa ve yetersiz ise gecikmiş dil ve konuşma olarak adlandırılır.

Dudak ve Damak Yarığına Bağlı Konuşma Bozukluğu:

Dudak ve damaktan birinde ya da her ikisinden doğuştan yapısal veya fonksiyonel şekil bozukluğu olmasıdır. Dudak ve Damak Yarığı, sesletim için gerekli olan hareketlerin uygun biçimde gerçekleştirilememesine sebep olmaktadır.

Artikülasyon ve Fonolojik Bozukluklar:

Artikülasyon Bozukluğu; bireyin konuşma seslerini yaşına ve konuşma gelişim dönemine uygun biçimde şekillendirememesi ve sesleri yanlış üretmesi, ses uyumunun olmaması durumudur. Fonolojik Bozukluk ise çeşitli konuşma seslerinin yer değiştirmesi, seslerin düşürülmesi ve sözcük öbeklerinin hatalı kullanılmasıdır.

Ses Bozuklukları:

Sesin şiddetinin, yüksekliğinin ve rezonansının ayarlanmasında anormallikler olması, yapısal veya fonksiyonel sebeplerle bireyin gırtlak mekanizmasının ses ihtiyacını karşılayamamasıdır. En sık rastlanan ses bozukluğu ses kısıklığıdır.

Akıcılık Bozuklukları( Kekemelik ve Hızlı-Bozuk Konuşma):

Bireyin akıcı konuşmayı elde edebilmesi için belirli bir zaman diliminde sesin ritmini, hızını ayarlamalı ve sesi olağandışı çaba harcamadan düzgün bir biçimde şekillendirmesi gerekmektedir. Konuşmanın ritim, hız ve şekillenmesinde yaşanan aksaklıklar akıcılık bozukluklarına neden olmaktadır.

Afazi(Edinilmiş Dil Bozuklukları):

Genellikle dil gelişimi tamamlandıktan sonra beynin dilden sorumlu olan alanlarının hasarlanması sonucu oluşan edinilmiş dil bozukluğu olarak tanımlanır. Kafa travmaları, beyin tümörleri ve ani felç gibi durumlar edinilmiş dil bozukluğuna sebep olabilmektedir.

Motor Konuşma Bozuklukları:

Dizartri ve Apraksi olarak ikiye ayrılmaktadır. Nörolojik nedenlere bağlı konuşmayı işlemleme sürecinde meydana gelen konuşma kaslarındaki güçsüzlük, hasar ve koordinasyon bozukluğu sonucu oluşan konuşma bozuklukları motor konuşma bozukluğu olarak adlandırılmaktadır.

Yutma Güçlüğü(Disfaji) :

Yutma eylemini gerçekleştirmemizi sağlayan kasların güçsüzlüğü ve koordinasyonunun yetersizliği sonucu yutma eyleminin gerçekleştirilememesi durumudur.

Hazırlayan Ody. Yağmur ATAŞ